Kadın üreme organları genel hatları ile dıştan görünür durumda olanlar ve içtekiler olarak ikiye ayrılabilir. Dış genital organlar büyük dudaklar, klitoris, küçük dudaklar ve vajina olarak sayılırken iç genital organlar kemik bir kafes gibi etrafını saran pelvis yani kalça kemiği ile korunmaktadır. İç genitaliada yumurtalıklar, tüpler ve rahim olarak sayılabilir. Organ ve diğer anatomik yapılarla komşulukları üstten, kalın ve ince bağırsaklar, idrar torbası , rektum denilen anüs ile kalın bağırsak arasındaki dışkı birikim organı, dahada arkada bel kemiklerinin en alt bölümleri sayılır.
Dıştan bakıldığında genital organlar vulva denilen bacak arasındaki doğal yarığın içinde yeralmaktadır. Bazı bayanlarda küçük dudaklar bu yarıktan dışarı sarkıyor olabilir.
Pelvis kemik yapısı
Kadın genital organlarının işlevsel doğası gebe kalmaya, uterus yani rahim içindeki gebelik mahsülünü büyütmeye, olgunlaştırmaya ve sonuçta belli bir olgunluğa ulaşında dışarı çıkartmaya yani doğurmaya göre dizayne edilmiştir. Gebelik ilk başlarda pelvis kemikleri içinde başlar, rahim büyüdükçe kalça kemilerinden yukarıya karın boşluğuna doğru genişler , sonuçta doğum olayında bebeğin en büyük parçası olan başı pelvis kemilerinin ortasındaki boşluktan geçerek doğar. Kadın ve erkek kalça kemikleri arasında farklılıklar vardır. Erkeklerde pelvis kemiklerinin ortasındaki boşluk daha dar ve kalp şeklindedir, ama kadın kalça kemiğinde yuvarlak ve daha geniştir. Bu durum antropolojik olarak erkeklerin kolları ile ağır yük taşıması , kadınların ise karın boşluğunda yük taşıyıp bu yükü kalça kemiklerinden geçirip bacak arasından doğurması şeklinde açıklanabilir. Kadınlardaki kalçayı, bacakları haraket ettiren kemik çatının içinden geçen kasların yapılarıda doğum eylemini kolaylaştırmaya yöneliktir. Gereğinde kasılarak doğacak bebeği aşağı itmek ve gereğinde gevşeyerek dar kalça kemiğinden geçmesi gereken bebeğe yolu açacak şekilde.
Kadında dış genital organlar
Bayanlarda dış genital organları içine alan bacak arasında kalan kısma latince vulva denir, arkada kalan anüsüde hesaba katarsak genişletilmiş bu bölge perineum adını alır. Vajina ile anüs arasındaki dar kısım ise gerçek anlamda perineal bölgedir. Dış genital organların işlevi, kadın organizmasını erkek ile cinsel ilişkiye girmesinde klitoris ile cinsel haz vererek, bartolin bezleri ile kayganlığı sağlayarak kolaylıklar sunmak, dış ortamdan gelen bakterilere karşı büyük ve küçük dudaklarla, bakirelerde kızlık zarı ile bir bariyer oluşturmaktır.
Vulva : En üstte kıllı üçgen bölgenin üst sınırında sağ ve sol kalça kemiklerinin orta hatta birleştiği noktadan aşağı doğru, sağlı ve sollu bacakların sınırladığı kısımlardan itibaren en altta anüs ile sınırlandırılan bölgedir.
Pubis : Üstte kıllı bölgenin en üstü yatay çizgisel sınırdan aşağı inildiğinde klitorise kadar olan avuç içi büyüklüğünde alandır.
Mons pubis : Yukarıdaki pubisin en kabarık bölümüdür, doğal olarak altından yağ tabakasından oluşan yastıkçık vardır. Cinsel ilişkide erkek kalça kemiklerinin ön birleşimi ile çarpışmaların şiddetini azaltmaya yarar. Erkektede benzer bir yapıya karşılık gelir.
Dış dudaklar ( büyük dudaklar, labia major ) : Vajina yada dölyolu adı verilen oluşumu en dıştan sağlı sollu örten dudağa benzer deri kıvrımlarıdır, normal şartlarda vajinayı tam olarak perdeler. Üstte klitorisin etrafından başlar ve altta anüsün üst kısmında biter. Büyük dudaklarında içinde doğal yağ tabakası vardır, cinsel ilişkide konfor sağlama amaçlıdır.
İç dudakları ( küçük dudakları, labia minor ) : Kıllarla kaplı dış dudakların hemen altında saklanan, bazende dış dudaklardan bile daha büyük olmaya cüret eden kırmızı renkli ıslak yapılı dile benzer oluşumlardır. Sağlı sollu olarak üstte klitorisi sararak aşağı iner idrar deliğinide sağlı sollu kapatarak vajinaya iç kapakçık görevi üslenirler. Nemli mukoza ile kaplı olup üzerinde kıl yoktur, içlerinde yağ tabakası bulunmaz.
Vestibulum vajina ( Vajina girişi ) : Küçük dudaklarla kızlık zarı arasında bulunan yaklaşık 2 cm uzunluğunda bir alandır. Küçük dudakların hemen altında sağlı sollu bartolin müköz salgı bezleri bulunur. Cinsel haz ile birlikte kaygan sıvı salgılarlar ve penisin vajina girişini kolaylaştırırlar. Üstte idrar deliğide ( mea ) bu bölümde yeralır.
Kızlık zarı ( himen ) : Vajina girişi ile cinsel ilişkide fonksiyon gören vajinal kanalı birbirinden ayıran mukozal oluşumdur. Üzerinde adek kanı geçişine müsaade eden delik veya delikler bulunur. İlk cinsel ilişkide penis darbesi ile yırtılır ve iyileşmeyerek parçalanmış olarak kalır. Kızlık zarı yırtılan bayanlar artık kızlıktan kadınlığa geçmiş sayılır ve toplumda farklı bir statüye yerleştirilir. Kısmi olarak iç genital organları bakterilere karşı koruma görevi vardır.
Klitoris : Kadınlarda cinsel ilişkiden haz duyulmasını sağlayan oluşumdur, içinde zevke duyarlı kavernöz damar yapısı ve yoğun sinir uçları ihtiva eder. Erkekteki glans penis denen penis başının kadındaki karşılığıdır. İlişki öncesi ve esnasında sertleşerek alınan hazzı artırır, orgazmın ortaya çıkmasında temel unsurdur, üremeyi teşvik eder.Klitoris üstte mons pubisten başlar, etrafı küçük dudaklarla çevrilir ( erkekteki penis cildine karşılıktır ) .
İdrar deliği ( mea ) : Böbreklerden süüzlen idrar ütreter tüpleri ile idrar torbasına oradanda üretra denilen idrar kanalı ile idrar deliğine ulaşır ve dışarı atılır. Etrafında idrarın kontrol edilmesini sağlayan kaslar vardır. Kaslar gevşetilince idrar yapma olayı başlar.
Anüs ( makat ) : Genital bölgenin arka sınırını oluşturur, sindirim sisteminin dışa açılan kapısıdır. Bedene sokulan gıdaların gerekli malzemeleri alındıktan sonra işe yaramayan ve genelde bakretilerden oluşan kısmının dışa atılmasını kontrol eder. İnsan dışkısında hastalık yapabilecek çok sayıda bakteri çeşidi bulunur. Vajina girişi ve idrar deliğine yakın olması dolayısı ile her zaman en önemli enfeksiyon kaynağı olarak görülür.
İç genital organlar
Vajina ( colpos ) : Cinsel ilişkide penisi etraflıca sararak sperm ejeküle etmesini sağlayan aynı zamandada spermin geçici bir süre saklanmasını sağlayan organdır. Dinlenme durumunda önden arkaya duvarlar birbirine temas edecek şekilde kapalıdır, ilişkide penis kalınlığı kadar genişler, doğumda ise bebeğin başının geçmesine müsaade edecek boyutta bir genişlemeye uğrar. Son derece elastik yapıya sahiptir. Vajina mukozası transuda şeklinde sıvı salgılar, Bu sıvı ilişkide kayganlığı sağladığı gibi dinlenme dönemindede vajinayı islak tutarak bakımını yapar ve her an bir ilişkiye karşı hazır tutar. Vajina iç ucu rahim ( uterus ) ağızı ile birleşir. O birleşkede minik bir cepçik vardır. Sperm ilişki sonrası oraya bırakılır ve orgazm ile rahim kanalına emilir.
Rahim ( uterus ) : Vajinadan sonra armut şeklindeki üreme organıdır. 3 bölümden oluşur : rahim ağızı vajina ile komşu olan kısımdır, rahim kanalı sperm hücrelerini rahim boşluğa taşıyan geçittir. Rahim boşluğuda döllenmiş yumurtanın spermle oluşturduğu embriyonun yerleştiği ve bebeğin doğuma kadar bulunduğu kısımdır. Rahim ağızı ve kanalı çok ilginç bir işleve ev sahipliği yapar. Salgıladıkları yapışkan şeffaf salgı ile sadece yumurtlama günlerinde sperm hücrelerinin tek sıra halinde geçebileceği binlerce mikroskopik kanal oluştururlar. Diğer günler rahim kanalını sperm ve bakteri girişine karşı kapatırlar. Rahim kanalı ( collum uteri ) çok sert bir kas dokusundan oluşur , doğumda alakalı hormonlarla yumuşayarak 10 cm kadarlık bebeğin geçişine izin verecek ölçüye genişler. Rahim boşluğu endometrium denilen epitel tabakası ile örtülüdür, bu tabaka her ay yeniden gelişir ve ay sonunda yaşlanarak dökülür ve adet kanamasını oluşturur. gebelik varsa bu gelişim doğuma kadar 9 ay devam eder. Bu olayları beyinden ve yumurtalıklardan salgılanan hormonlar kumanda eder.
Fallop tüpleri : Yumurtalıklarla rahim arasında bir köprü vazifesi görürler, sağlı ve sollu olarak 2 adettirler. Fimbria denilen sayısız ipliksi yapısı ile yumurtalıkların üzerini süreki sıvazlayarak olgunlaşmış çatlamış yumurtaları takip ederler ve atılan yumurtları yakalayarak rahme nakletmek üzeri tübün içine alırlar. Cinsel ilişkide sperm hücrelerinden en iyileri seçilerek fallop tüplerine kadar ulaşabilir ve ancak döllenme bu tüplerin içinde gerçekleşir. Döllü yumurta rahim boşluğuna ( cavum uteri ) taşınarak oraya yuvalanır.
Yumurtalıklar ( ovaryum ) : Üreme hücrelerini üreterek fertilitenin devamını sağlarlar. Tüm hücrelerdeki mitoz bölümme yerine overlerde mayoz bölünme söz konusudur. 46 kromozom bölünerek 23 kromozomlu yumurtalar oluşur. Bunlar ileride spermle buluşabilirse sperm başındaki 23 kromozomu içeri alarak 46 kromozomluk insanı oluşturacaktırlar. Yumurtalıklar ayrıca üreme hormonlarınıda üreterek gerekli zamanlarda oranlarda salgılarlar.
Burcu Nur Demirel 